Broda, Józef i trenerka aniołów

W 1989 roku w Jaskini Postojnej po raz pierwszy wystawiono jasełka. Były to pierwsze jasełka w Słowenii i zarazem początek nowej świątecznej tradycji przeniesionej do różnych zakątków kraju. Niemniej jednak jasełka w Jaskini Postojnej nadal są jedyne w swoim rodzaju i 28 lat po pierwszym przedstawieniu cieszą się światową sławą. Przez sześć dni pod koniec grudnia nawet 150 ochotników przedstawia biblijną historię wzdłuż pięciokilometrowej trasy turystycznej w Jaskini Postojnej. Oto opowieść o nich.

Trenerka aniołów

Pracując w ogrodzie pod koniec lata 2015 roku, 71-letnia wtedy Gabrijela B. po raz pierwszy zobaczyła urzekającą szarą brodę swojego dobrego przyjaciela Milana K. Odłożyła narzędzia, ruszyła w stronę działki znajomego i bez ogródek powiedziała mu, co sądzi o jego brodzie. To był dla nich obojga moment olśnienia. Nie w sensie romantycznym, ale zawodowym.

Całe życie zawodowe 73-letniej Gabrijeli obracało się wokół trenowania innych. W Postojnej jest znana jako jedna z najsurowszych i najbardziej utalentowanych trenerek koszykówki. Ponadto uwielbia pisać i jest przewodnikiem wycieczek.

Od 24 lat pełni jedną z najważniejszych funkcji w podziemnym świecie Jaskini Postojnej – jest reżyserką i scenarzystką jasełek i muszą się jej słuchać nawet anioły.

„Hej, kiedy zacząłeś zapuszczać brodę?” – zapytała wprost Gabrijela. Milan K. do tej pory jeszcze nigdy nie nosił brody. Golenie dwa razy w tygodniu było (aż do tego momentu) nieodłączną częścią jego dorosłego życia.

Ostatnie golenie

68-letni Milan K. przez całe życie golił się w środowe i niedzielne poranki. Po raz pierwszy zapuścił brodę cztery lata wcześniej, gdy jego żona była przez kilka tygodni w szpitalu i sanatorium, odzyskując formę po zabiegu chirurgicznym. Właśnie wtedy został zauważony i poproszony o dołączenie do grona aktorów występujących w jasełkach. Od tej pory przestaje się golić każdego roku w październiku.

nastopajoci britje full

„Czy chciałbyś wystąpić w tegorocznych jasełkach?” – tak brzmiało następne pytanie Gabrijeli. Milan się zgodził. Pani K. nie została jednak poinformowana o planach jej męża oraz o tym, co dla niej oznaczało sześć dni jego występów w jaskini. Po powrocie z rehabilitacji w domu ujrzała nie gładką twarz męża, ale jego kłującą brodę.

Od czasu tej pamiętnej rozmowy w ogrodzie pan K. każdego roku przestaje się golić, aby przygotować się do roli Zachariasza w jednej z najtrudniejszych scen jasełek. Po kilku corocznych cyklach zapuszczania brody tak opisuje swoje doświadczenia: „Och, najtrudniejsze do zniesienia jest swędzenie podczas pierwszych kilku tygodni”. Po sześciu dniach przedstawień pod koniec grudnia musi zgolić brodę, która nie podoba się jego żonie. Jej zdaniem drapanie nigdy nie ustaje. 

Aż do tego roku Majda K. nie wiedziała do końca, dlaczego jej mąż został zaangażowany jako aktor w jasełkach. Kiedyś nawet zabroniła mu występów. Ale było już za późno: opowieść o brodzie zaczęła już krążyć po okolicy, w związku z czym pani K. w końcu uległa, a w tym roku nawet sama uczestniczyła w przesłuchaniach do jasełek. W najbliższe święta, 25 grudnia 2017 roku, po raz pierwszy wystąpi jako Elżbieta, żona Zachariasza.

Anioły

Coroczne przesłuchania do jasełek w Jaskini Postojnej to już tradycja, która cieszy się dość dużym zainteresowaniem, zwłaszcza wśród młodych aktorów amatorów. Tylko w tym roku w październikowych przesłuchaniach uczestniczyło około 120 ochotników z okolicy. Biorąc pod uwagę liczebność, najważniejszą grupę stanowią anioły – wzdłuż pięciokilometrowej trasy występuje ich aż dwanaście. Aby zostać obsadzonym w roli anioła, ochotnik musi spełniać następujące rygorystyczne kryteria: jasne włosy, łagodne rysy twarzy i ruchy pełne gracji.

nastopajoci angeli5

Maria Panna

16-letnia Martina G. chce zostać makijażystką. Wszystkie pieniądze zarobione w wakacje wydaje na profesjonalne kosmetyki, na które zdaniem jej siostry „wcale jej nie stać”. Najbardziej zajęta jest zawsze pod koniec roku szkolnego – nie tylko ze względu na egzaminy, ale też dlatego, że maluje inne dziewczyny na bal końcoworoczny.

 

W okresie wystawiania jasełek jej życie wygląda zupełnie inaczej. Musi całkowicie (lub niemal całkowicie) zrezygnować z makijażu, a jej konto na Instagramie cichnie na kilka dni, podczas których odgrywa Marię Pannę w głównej scenie – Narodzinach. W tym roku przefarbowała włosy na blond, przez co straciła rolę Marii, ale dołączyła do grupy aniołów.

Józefowie

Aż cztery sceny jasełek w Jaskini Postojnej wymagają udziału Józefa. Niezbędne są długie włosy, długa broda i umiejętności aktorskie – jednak jeden z aktorów zdecydowanie się wyróżnia.

Gabrijela B.: „Nik, musisz to zdjąć”.

Nik Č.: „O nie, nie, nie, nie! Opaski zostają!”.

Jednym z pierwszych aktorów, który sprzeciwił się woli surowej pani reżyser, jest pochodzący z Postojnej miłośnik heavy metalu i artysta. Był tak przekonujący podczas pierwszego przesłuchania przed pięciu laty, że spotkało go specjalne wyróżnienie – rola w głównej scenie i laska Józefa, która jest w użyciu od czasu pierwszych jasełek w 1989 roku.

Nik Č. bez problemu przeistoczył się w Józefa, jednak nie chciał słyszeć o zdejmowaniu znajdujących się na jego lewym nadgarstku opasek z kolejnych edycji festiwalu Metal Camp. Reżyserka musiała ulec fanaberii aktora, ale mimo to w tajemnicy przyznaje, że Nik Č. jest jednym z jej ulubionych uczestników jasełek.

Niedawno Nik Č. zaczął pracę w nowym miejscu, a ponieważ nie chciał prosić o tydzień urlopu w pierwszym miesiącu pracy, musiał przekazać rolę innemu Józefowi.

Trzej Królowie

W lutym 2014 roku nad Słowenią przeszła gwałtowna burza śnieżna i marznące deszcze, przez co Postojna była przez tydzień całkowicie sparaliżowana. Był to pierwszy tydzień Nigeryjczyka Anthony’ego B. w nowym miejscu. Ulice były wtedy niemal całkiem opustoszałe – jedynymi wychodzącymi na zewnątrz osobami był on i Gabrijela. To wystarczyło. Gabrijela podeszła do niego. „Przestraszyłem się, bo ma bardzo surowy wyraz twarzy” – przyznał Anthony. Zaproponowała mu rolę, którą on przyjął i w ten sposób został jednym z Trzech Króli w jasełkach.

Gdy dzwoni jego przyjaciel, z którym niemal codziennie spotyka się przy kawie, na telefonie Anthony’ego pojawia się nazwa kontaktu „Matej – król”. Matej K. postanowił występować, gdy zobaczył poświęcenie swojego ojca, który sprzeciwia się życzeniom jego matki i zapuszcza brodę, aby grać w jasełkach. Trzecim królem jest Marino S., miejscowy artysta, który dołączył do jasełek „dla zabawy”. Ich scena jest uznawana za najzabawniejszą (zwłaszcza po zgaszeniu świateł przed przejściem do następnej sceny). Również poza jaskinią są nierozłączni. Nie upłynęło dużo czasu od przedstawienia, zanim ludzie, którzy mieli przyjemność z nimi rozmawiać, zaczęli ich nazywać „trzema roześmianymi mężczyznami”.

Każdy ze stu pięćdziesięciu aktorów występujących w tegorocznych jasełkach ma własną historię i coś, co musi poświęcić, gdy oddaje się roli. Choć wszyscy są aktorami amatorami, ich podejście jest w pełni profesjonalne i pełne entuzjazmu. Już od 28 lat jasełka łączą ludzi pochodzących z różnych miejsc i środowisk. Na sześć dni przeistaczają się w postaci z biblijnych opowieści, a ich prawdziwe życie schodzi na drugi plan, gdy oni spędzają wiele godzin w Jaskini Postojnej. Co łączy wszystkich występujących i daje im poczucie jedności? Jaskinia Postojna.